โรคทั่วไปและการรักษานกกรงหัวจุกเบื้องต้น

โรคไข้หวัด

สาเหตุ เกิดจากในเวลาฝนตกละอองฝนจะถูกนกหรือนกถูกลมเย็นโกรกมากๆ ทำให้เป็นโรคไข้หวัดได้ 
อาการ  
- ขนนกจะพองไม่เรียบ 
- ดวงตาไมม่สดใส นกจะซึมคอตก และหลับตา ตาจะแฉะ 
- นกไม่กระโดดไปมา ยืนหรือนั่งนิ่งๆ อยู่บนคอนเกาะ ร้องน้อยหรือไม่ร้องเลย 
- นกจะเบื่ออาหาร กินอาหารไม่ลง จะมีอาการไอหรือจามมีน้ำมูก ตอนแรกน้ำมูกจะใส่ต่อมาจะข้น


การป้องกัน 
- ให้นกกินพริกขี้หนูแดง โดยหั่นผสมกับน้ำผึ้ง
- พยายามให้นกออกกำลังบ้าง โดยการเคาะกรงให้กระโดด เพื่อสร้างความแข็งแรง
- นำนกไปตากแดดอ่อนๆ แล้วเก็บเข้าร่ม เพื่อให้ขนและตัวนกแห้ง
- ใช้ตะไคร้ใส่ถ้วยน้ำให้นกกินน้ำ เพราะตะไคร้เป็นยาแก้ไข้
การรักษา
- ให้ยาแก้ไขนก โดยซื้อจากร้านขายอุปกรณ์นก
- ให้ยาลดไข้เด็กที่เป็นน้ำหยดใส่ปากนก 2-3 หยด
- ให้หอมแดงโดยทับหัวให้แตก ทำให้เกิดกลิ่น เอาผ้าขาวบางห่อหัวหอม นำไปแขวนไว้ในกรง อยู่ระดับเดียวกับคอนเกาะ ให้นกดมกลิ่นหอมแดง จากนั้นก็ใช้ผ้าคลุมกรง นกก็จะสูดเอากลิ่นหอมแดงเข้าไป เมื่อกลิ่นหอมแดงหมดก็เปลี่ยนใหม่ เพราะกลิ่นหอมแดงเป็นยาแก้ไขหวัด
- ใช้ใบตะไคร้ขยี้ให้เกิดกลิ่น แล้วใช้ผ้าขาวบางห่อไปใส่ไว้ในกรงเช่นเดียวกับหอมแดง

โรคปอดบวม

สาเหตุ เกิดเช่นเดียวกับไข้หวัด แต่ถ้าไม่รักษาปอดก็จะบวมหรือเวลานกอาบน้ำแล้วไม่นำนกไปตากแดด นำไปเก็บเลย ทำให้นกขนเปียกไม่แห้งเป็นโรคปอดบวมง่าย

การป้องกัน  ควรนำนกไปตากแดดที่ชายคาที่ราวแขวนนกหรือที่กิ่งไม้ เพื่อให้ขนแห้ง
การรักษา  รักษาเช่นเดียวกับนกที่เป็นหวัด

โรคขี้นก

สาเหตุ  นกกินผลไม้ไม่สุก เพราะที่เปลือกผลไม้ยังมียางอยู่ ทำให้การขับถ่ายลำบากติดก้นนก และขี้นกจะเหนียว โดยเฉพาะกล้วยน้ำว้า ควรเป็นกล้วยที่สุกแล้ว

การป้องกัน ผลไม้ที่นำมาให้นกกิน ควรเป็นผลไม้สุกแล้ว ครั้งละ 2 ชนิด อย่าให้กินกล้วยเพียงอย่างเดียว เช่น ควรกินกล้วยกับมะละกอ ส้มกับมะเขือเทศ และแตงกวากับลูกตำลึงสุก เป็นต้น

โรคขี้นกขาว

สาเหตุ  เกิดจากนกกระจอกหรือไก่มากินน้ำที่จะให้นกกิน ส่วนนกกระจอกจะไปกินน้ำที่กรงนกหรือขี้ใส่กรงนำ เพราะจะเป็นพาหะนำเชื้อนี้ติดให้กับนำกรงหัวจุก
การป้องกัน
- บริเวณเลี้ยงนกไม่ควรมีนกกระจอกหรือไก่
- ทำความสะอาดถ้วยน้ำ ถ้วยอาหาร และถอดรองขี้นกทุกวันหรือวันเว้นวัน
การรักษา  ใช้ยาปฏิชีวนะ โดยซื้อจากร้ายขายอุปกรณ์นก

โรคหลอดลมอักเสบ

อาการ  นกจะอ้าปาก เพราะนกหายใจลำบาก เสียงหายใจจะดังในลำคอ จะมีเมือก นกจะไอ น้ำมูกไหลซึมอยู่นิ่งๆ เบื่ออาหาร ซึ่งโรคนี้จะมากับอากาศและละออง

การป้องกัน  ทำความสะอาดกรง อย่าให้ชื้นแฉะ
การรักษา  ให้ยาปฏิชีวนะ ซื้อจากร้านขายอุปกรณ์

โรคท้องเสีย

สาเหตุ  กินอาหารสกปรกหรืออาหารค้างคืน 
อาการ  นกจะถ่ายเป็นน้ำค่อนข้างเหลว
การป้องกัน  ควรให้นกกินอาหารที่สะอาดและไม่ค้างคืน
การรักษา  
- นำต้นตะไคร้สดมาหั่นเป็นท่อนเล็กๆ แล้วทุบให้ซ้ำ ใส่ในถ้วยน้ำให้นกกิน
- ใช้เปลือกมังคุดตากแห้งมาฝนกับหินให้เป็นผง นำผงมังคุดมาผสมกับน้ำสะอาดที่ทำเป็นน้ำปูนใสที่กินกับหมากผสมให้นกกิน
- ซื้อยาปฏิชีวนะจากร้านขายอุปกรณ์นก

โรคท้องผูก

อาการ  นกจะถ่ายออกมาเป็นก้อนแข็ง การกินอาหารน้อยลง มีอาการซึม

การรักษา  
- ซื้อยาแก้ท้องผูกจากร้ายขายอุปกรณ์นก
- ซื้อดีเกลือจากร้านขายยามาผสมกับน้ำสะอาด กรอกปากนก 1 ช้อนชา ทุก 3 ชั่วโมง
- ใช้น้ำมะนาวกรอกปากนกครั้งละ 1 ช้อนชา ทุก 3 ชั่วโมง จนกว่านกจะมีอาการดีขึ้น และหายจากโรค

โรคตาเจ็บ

อาการ  ตานกจะแฉะ มีขี้ตามากกว่าปกติ
การรักษา
- ใช้เถาตำลึงสดที่มีขนาดนิ้วก้อยตัดให้ยาวท่อนละ 5-6 นิ้ว วิธีเอาเถาตำลึงที่บีบน้ำไปใกล้ตานกทั้งสองข้างให้มากทีสุด แล้วให้น้ำตำลึงตกใส่ตานก
- ซื้อยาหยอดตาจากร้านอุปกรณ์นก

โรคพยาธิ

อาการ  นกถ่ายมูลออกมามีตัวพยาธิ นกจะกินอาหารเก่งแต่ผอม และนกมีอาการเชื่องซึม โดยพยาธิที่สำคัญมีดังนี้

- พยาธิไส้เดือน ตัวกลมคล้ายเส้นเชือก สีขาว ตัวใหญ่กว่าพยาธิเส้นด้าย
- พยาธิเส้นด้าย ตัวกลมเล็กเหมือนเส้นด้าย ที่สำคัญเมื่อนกเป็นพยาธิมักไม่ค่อยร้อง
การป้องกัน  ควรระวังเรื่องน้ำและอาหารต้องสะอาด
การรักษา  
- ให้ดีเกลือที่ซื้อจากร้ายขายยามาผสมกับน้ำให้มีรสอ่อนๆ กรอกปากนก 1 ช้อนชา กินวันละ 3 ครั้ง ให้นกถ่ายพยาธิออกมาเว้น 10 วัน ก็ให้กินดีเกลือผสมน้ำอีก กินจนนกถ่ายออกมาไม่มีพยาธิ
- ซื้อยาถ่ายพยาธิจากร้านขายอุปกรณ์นก

โรคนกขาดน้ำ

สาเหตุ  การลืมให้น้ำนกเกินกว่า 1 วัน นกจะมีอาการขนตั้งชัน เพราะนกจะหิวน้ำมาก

การป้องกัน  ควรให้น้ำนกกินทุกวัน
การรักษา
- ถ้านกขาดน้ำ ควรให้น้ำนกกินทีละน้อย อย่าให้นกกินน้ำมากจนจุกเหมือนกับคนที่หิวน้ำ นานๆ พอได้กินน้ำก็กินมาก จนสำลักน้ำ นกก็อาจจะสำลักน้ำตายได้ วิธีการควรเทน้ำลงในถ้วยน้ำ 3-4 หยด ก็พอให้นกค่อยๆ กินน้ำ ถ้านกกินน้ำจนจุกและสำลักน้ำ ใช้ใบชุมเห็ดเทศสด 1 ใบ มาขยี้คลุกเคล้ากับน้ำปูนขาว (ปูนกินหมาก) โดยใช้น้ำปูนใส่ผสมกับใบชุมเห็ดเทศ แล้วกรองน้ำป้อนให้นกกิน 2-3 วัน

โรคร้อนใน

สาเหตุ  เกิดจากนกร้อนในและเป็นแผลในปาก นกจะไม่ร้อง ยืนซึมนานๆ

การป้องกัน  
- ให้แตงกวานกกิน เพราะแตงกวาแก้ร้อนใสน
- กินน้ำสามขาตาแรด ซึ่งมีขายตามร้านขายยา ยาน้ำสามขานี้เป็นของมาเลเซีย ใส่ถ้วยให้นก